«Қазақ тілі сабақтарында грамматиканы тереңдетіп оқытудың» арнаулы курстың жұмыс бағдарламасы

«Қазақ тілі сабақтарында грамматиканы тереңдетіп оқытудың» арнаулы курстың жұмыс бағдарламасы

Орындаған: Қожахметова Мақбоза Төлендіқызы

М. Қозыбаев атындағы №23 орта мектеп

Бұл бағдарлама 18 сағатқа жалпы білім беретін мектептің 10-сыныпқа арналған. Бағдарлама Қазақстан Республикасының мемлекеттік құжаттарына және Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заң талабына туындап отырған мәселе.

Түсініктеме

-                           Бұл бағдарлама қазақ тілі грамматика бойынша терең білім беру үшін құралған.

-                           Қазақ тілінің тереңдетілген бағдарламасының оқу материалдары дидактикалық, әдістемелік ұстанымдарға негізделді.

-                           Грамматиканы жақсы меңгеру үшін оқушылардың жазу, оқу, сөйлеу сауаттылығын жетілдіру, өзіндік көзқарасты мен дүниетанымын дамытуға жол аша отырып оқыту.

-                           Оқушының жас және психологиялық ерекшеліктерін ескерту, оқушының жеке бас қасиеттері мен қабілеттерін дамытуына мүмкіндігін барынша дұрыс пайдалана отырып оқыту.

-                           Оқушының жеке адами қасиеттерін, тілдік қабілеттерін арттыру көзделеді.

-                           Бүгінгі заман талабының қажеттілігі: іскер, белсенді, қандай жағдайда да өздігінен жол таба білуге тәрбиелейді.

-                           Тіл мен сөйлеу адамның болмысының, оның жалпы табиғатының көрсеткіші.

-                           Оқушының коммуникативтік дағдыларын, жеке тұлғаның мәдениетін дамытады.

-                           Сауатты сөйлеу қабілетін практика арқылы дамытуды қажет етеді.

-                           Нәтижесінде оқушының қазақ тіліне деген құрмет сезімдерін ояту мақсат етіледі.

Бұл бағдарлама орындалу үшін грамматикалық тұлғаларын айыру қажет. Ол үшін грамматикалық материалдарды таңдау принциптерін ұстану шарт:

1. Сөйлем құрастыруға қажеттілігі (принцип необходимости). Қарым-қатынасқа қажетті грамматикалық форма, құрылым пайдалана отырып, сөйлеуге керекті сөйлем түрлерін құрастыру.

2. Жиі қолдану принципі (принцип распространенности). Оқушылардың ауызекі сөйлеу тілінде жиі қолданылатын грамматикалық құбылыстарды таңдау.

            3. Өнімділік ұстанымы (принцип продуктивности).

Грамматикалық құбылыс пен лексикалық материал байланысы, өмірде жиі кездесетін лексиканы қалыптастыру. Пәрменді сөз қоры тақырыптық ұстаным арқылы құралады, ол грамматиканың ең қажетті деген формаларын таңдауға әсер етеді.

4. Тіркесу ұстанымы (принцип сочетаемости).

Сөз тіркестерінде жиі кездесетін грамматикалық формалар таңдау.

5. Түсініктілік ұстанымы (принцип доступности).

Грамматикалық форманы игерудегі қиындықтарды еске алу. Әр кезеңде, әр деңгейде қиын материалды жоғары сатыға көтеру, немесе тереңдету деңгейінде қалдыру.

6. Оқу материалын тереңдету, баптау (принцип постепенного усложнения)

- оқушылардың есінде лексикалық минимумын (қорын) сақтау;

- жаңа сөздердің жасалуын түсіндіруіне дағдыландыру;

- сөздердің жазу және айтылу техниканы меңгеріп алу;

Осылай оқушылар сөздерді – сөз тіркестерді – сөйлемдерді меңгере алады, ауызекі сөйлеу тілінде және жазбаша практикада пайдаланады. Оқу сапалы және нәтижелі болу үшін жаңа технологияға сүйену керек. Педагогикалық технологияның дидактикадан айырмашылығы «нені, қалай, не үшін?» оқытамыз деген сұрақтар туғызады. Оқу барысында күткен нәтижені алдын ала жоспарлап, оқу процесін сол бағытқа икемделуі тиіс.

Теория мен практиканың бірлігін нығайтумен коммуникативтік біліктің қатар қалыптасуына жол ашады.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                            

Бағдарламаны дайындаған кезде осындай әдебиет пайдаланылған:

-                           Қазақстан Республикасының Конституциясы –

  Алматы, 1995

-                           Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы. – Алматы, 1995

-                           Қазақстан Республикасының «Бала құқықтар туралы» Заңы. – Алматы, 2002

-                           Қазақстан Республикасының этно-мәдениетінің білім концепциясы. – Алматы, 1996

-                           Қазақстан Республикасының гуманитарлық білім туралы концепциясы. – Алматы, 1994

-                           «Мәдениетті мұра» ұзақ мерзімді бағдарламасы. – Астана, 2002

-                           Қазақстан Республикасының «Тіл туралы» Заңы. 11.07.1997

-                           Қазақ тілін оқыту үшін өрісті кеңейтуінің Қауылы. 14.07.1998

-                           «Асыл мұра» - негізгі бағдарлама. 14.09.2001

Арнаулы курстың мақсаттары мен міндеттері

Мақсаты: Оқушының қазақ тілін оқыту процессінде тілдің қоғамдық - әлеуметтік мәнін түсіну, олардың коммуникативтік біліктілігін арттыру, іскерліктерін жетілдіру.

            Тіл қызметін жүйелі меңгеру үшін, грамматика бойынша білік

дағдыларды жетілдіру. Оқушылардың сөз мәдениетін жетілдіру, интеллектуалдық қабілеттерін арттыру.

            Негізгі міндеттері:

-                            Оқушылардың грамматика ерекшеліктерін дұрыс пайдалану арқылы өздік, шығармашылық жұмыстарды орындауға жұмсалуына мән беру;

-                            оқушылардың қызығушылығын көтеру, дүниетанымын кеңейту, ой-өрісін қалыптастыру;

-                            дүниежүзілік халық мәдениетінің құндылығын меңгеру арқылы мәдениетті жеке тұлғаны тәрбиелеу;

-                            оқушылардың тіл мәдениетін дамыту, олардың өзара тіл байлығын кеңейту үшін бағдарлау;

-                            іс-қағаздары үлгілерін сауатты жазуға дағдыландыру, жазба тіл мәдениетін қалыптастыру;

-                            оқушының пікірталас мәдениетіне баулу;

-                            шешендікке мүмкіндік туғызу;