Ашық сынып сағаты "Ана тілін қадірлеу- сол тілде таза сөулеуден басталады"

Мақсаты: Ана тілін сүюге, қадірлеуге, ана тілде таза сөйлеуге тәрбиелеу, ұлттық намысты ояту мақсатында өткен сабақта оушының алған білімін жарыстыру арқылы тексеру. Ой, ес, сезім, тіл жылдамдықтарын дамытып, бірліктерін нығайту.

Көрнекілік: нақыл сөздер: «Сүйем туған тілім – ан тілін», «Туған тілін білмеген тұлға болмас халқына», тапсырмалар, мақал – мәтелдер, сөзжұмбақ, жұмабақтар, мадақтау қағаздары.

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі.
«Елдік, бірлік, ерлік, қайрат, бақ, ардың Жауыз тағдыр жойды бәрін не бардың. Алтын күннен бағасыз бір белгі боп, Нұрлы жұлдыз – бабам тілі, сен қалдың!», - мақшы, бабам тілі – ата – бабамыздан қалған ұлы мұра. Анам тілі де небір зобалаңды бастан кешіріп, құрудың аз- ақ алдында да қалды емес пе?
1989 жылы Қазақстан Республикасынды тұнғыш рет. Тіл туралы заң қабылданды. Содан бастап азақ тілінің рөлі артуда.
Бүгінгі өкізгелі отырған сабағымыз да соның айғағы.

II. Кіріспе бөлім.
Сайысқа екі топ қатысады.
1 топ: 2 топ:
«Куырмаш» «Күлегеш»
тобы тобы
Екі топ мүшелері біріне – бірі сәттілік тілейді.

III. Негізгі бөлім.
­ Сайыс алты турдан тұрады. Әр турдең өз тапсырмалары бар.
а) Әілқазыларды сайлау.
Ақ көңілмен, ниетпен.
Әділ баға берсін деп,
Шаршамай, еш жалықпай
Айтқаңызға көндік деп
Әділқазы алқасын
Сайлап алсақ жөн болар.
Еленбей еш қалмасын
Адалдықпен сөз айтар.

1- тур «Ойланбай жауап беру».
1 топ:
­ Бүркітті қондыратын орын. (Тұғыр)
­ Қыз тұрмыс құрғанда ниетін бас киім. (Сәукеле)
­ Қазақша жыл басы. (Наурыз)
­ Сөздің ең кішкентай бөлшегі. (Дыбыс)
­ Жығылу сөзінің синонимі. (Құлау)
­ Тамақтану сөзінің синонимі. (Ауқаттану)
­ Болашақ сөзінің синонимі. (Келешек)
­ Батырдың қорғанатын сырт киімі. (Сауыт)
­ Балалар әәдебетінің атасы. (Ыбырай)
2 топ:
­ Батырдың қорғаныс қаруы. (Қалқан)
­ Бір өркешті түйе. (Нар)
­ Қасқырдың баласы. (Бөлтірік)
­ Сөздің көркі. (Мақал)
­ Сыпайы сөзінің синонимі. (Биязы)
­ Құпия сөзінің синонимі. (Сыр)
­ Сөндіру сөзінің синонимі. (Өшіру)
­ Күш көліктің тұяғына қағатын зат. (Таға)
­ Қазақтың классик ақыны. (Абай)

2- тур. «Мақал – мәтелдің жалғасын табу».
1 топ:
- Байлықтың атасы - еңбек ... (анасы- жер)
- Көп қорқытады ... (терең батырады)
- Түйенің үлкені ... (көпірден таяқ жейді)
- Сөз сүйектен өтеді ... (таяқ еттен өтеді)
- Жақсы адамның ашуы жібек орамал кепкенше ... (жаман адамның ашуы басы жерге жеткенше)
- Өзің жетпеген жерге ... (сөзің жетер)
- Жолдасы жаманды ... (жау алады)
- Анаңы ауыр сөз айтпа ... (Атаңа ауыр жүк артпа)
- Еңбегі аздың ... (өнбегі аз)

2 топ:
- Өтірікші алдымен ... (өзін алдар)
- Таспен ұрғанды ... (аспен ұр)
- Аымнан жаным садақа ... (жанымнан малым садақа)
- Еңбектен қашқан. (дөңбекке жолығар)
- Отанға опасыздық еткенің ... (өз түбіне жеткенің)
- Бейнетсіз. (рақат жоқ)
- Жері семіздің ... (малы семіз)
- Туған үйдің түтіні жылы ... (туған ананың күтімі жылы)
- Жан қиналмай жұмыс бітпес ... (талап қылмай тұратқа жетпес)

3- тур: «Мәнелеп оқу»
1 топ: 2 топ:

4- тур: «Сөзжұмбақ шешу».
1 топ:
Т
А
С
Ы
М
А
Л
1. Сұрғылт түтін
Бүркеді маңайды.
Адастырар талайды. (Тұман)
2. Ышқынады өзі жоқ,
Асқырады сөзі жоқ. (Боран)
3. Балалар шанамен зымырайтын төбешік.
(Сырғанақ)
4. Мөлдіреген жүзімді,
Ұстап едім езілді. (Шық)
5. Көлдің беті көк әйнек,
Сырғанауға, тым әйбат! (Мұз)
6. Аспаннан ақ ұлпа борады,
Қырқаны сейсепке орады. (Қар)
7. Көкте ұйысқан жабағы,
Бірде су боп тамады.
Бірде қар боп жауады. (Бұлт)



2 топ:
Н
А
У
Р
Ы
З
1. Бауырымен жорғалаушы. (Жылан)
2. Киелі құс.
(Қарлығаш)
3. Жұмсақ денелілер тобының өкілі. (Ұлу)
4. Жыртқыш құс. (Бүркіт)
5. «Қызыл кітапқа» енген сүрқоректі.
(Барыс)
6. Ылғал сүйгіш өсімдік. (Жалбыз)
Музыкалық үзіліс

5- тур: «Жұмбақ шшу».
2 топ дайындап келген жұмбақтарын жасырады. Әр жауап – 1 балл.
Мұғалім жұмбағы:
1. Қарағай басына қатық ұйыттым. (Адам миы)
2. Сәуле астында жүз ине. (Кірпік)

6- тур: «Көркем сөйлеу».
1 топ:
- Ұмыту (басымнан шығып кетті)
- Өкіну (бармағын тістеу)
- Тыңдамау (құлақ аспау)
- Парақар (түйені түгімен, биені бүгімен жұтқан)
- Тату (арасынан қыл өтпеу)

2 топ:
- Ұялу (бетінен оты шығу)
- Қалай істесе де ешбір жөні, қисыны келмей тұрған іс туралы
(былай тартса өгіз өледі, былай тартса арбасынады)
- Қырып - жойып кететін адамды (шаш ал десе, бас алады)
- Алыста (ит өлген жерде)
- Жуас (қой аузынан шөп алмас)

IV. Қорытынды.
«Мен қазақпын» поэмадан үзінді оқу.
Сайыс сабақты қорытындылап, бағалау.
1) Поэмадан үзінді оқу.
2) Сайыс жеңімпаздарын анықтау.
3) Сайысты қорытындылау.