Қазақ тілі 6 сынып. Тақырыбы: Көсемше

Сабақтың мақсаты:
Білімділік: көсемше, оның жасалу жолдары, сөйлемдегі қызметі туралы түсінік беру.
Дамытушылық:көсемшеге мысалдар келтіру, талдау, мақалдар жаттау арқылы тілдік қорын, есте сақтау қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелік: мақал-мәтелдерді, жаттығуларды көсемшеге талдау арқылы әдеби тілде сөйлей білуге баулу,ұқыптылыққа, әдептілікке тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: қалыпты сабақ
Өтілу әдісі: талдау, сұрақ-жауап, түсіндіру, топтастыру
Көрнекілігі: сызба, кесте, интерактивті тақта
Пәнаралық байланыс: әдебиет
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі: сәлемдесу, түгелдеу, назарларын сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 1. Жаттығудың орындалуын тексеру.
2. Тест тапсырмаларына жауап алу.
1) Сөйлемде есімнің де, етістіктің де қызметінде қолданылатын етістіктің түрі ... деп аталады. (есімше)
2) Есімше тұлғаларына «емес», «жоқ» сөздері тіркесіп, ... мағынаны білдіреді. (болымсыздық)
3) Есімшенің жұрнағын көрсетіңіз.
А)-а,-е,-й
Ә) –ар,-ер, -р
Б) –ыл,-іл,-л
В)-у.

4. Есімшеге тән емес қатарды көрсетіңіз.
А) Айтқан еді
Ә) Барғалы жүр
Б) Көрмек болды
В) Айтар ақылым
5. Бұрынғы өткен шақ түріндегі есімшені табыңыз.
А) жүзген
Ә) жүзбек
Б) жүзді
В) жүзер
6) 1) –ар, -ер, -р- 1) етіс
2)-ын, -ін,-н- 2) есімше
7) 1)-ған,-ген- 1) болжамды келер шақ
2)-атын, -етін-2)өткен шақ
3)-ар, -ер,-р- 3) ауыспалы өткен шақ
Берілген сөздерді алфавит ретімен орналастыру
8) Барар, сөйлейтін, жүрген, айтпас, көретін, толтырар
3. Екеуара тексеру
ІІІ. Жаңа сабақ: 1. Оқушы зерттеуі
2. Кластер толтыру

3. Сөйлемдегі көсемшелерді тауып, қызметіне қарай талдау

 
ІV. Жаңа сабақты пысықтау
1. Оқулықпен жұмыс:
І топқа
263-жаттығу. Көсемшелерге сұрақтар қойып, көшіру.
Абай да, Жұмабай да қызыға (қалай?-пысықтауыш) тыңдасты. Ұрланып (қалай?- пысықтауыш) ұша (негізгі етістік) жөнелмеді (көмекші етістік) не істемеді? Асықпай (қалай?-пысықтауыш) шай ішіп аттанды (не істеді?- күрделі баяндауыш). Ол ентігіп, алқынып (қалай?-пысықтауыш) құрылыс басына келді. Марфуғаны Айбарша әрең дегенде уатып (не істеп?- баяндауыш), екеуі ас даярлауға кіріскен еді.

ІІ топ: 264- жаттығу. Көсемшелерді тауып, жұрнақтарын бөліп көрсету.
Біл-іп, арт-а-ды, үйрет-іп, жүр-іп, үйрен-е-міз, жайна-п, өспе-й-ді, сат-ып, ал-ғалы, көріспе-гелі, өт-іп.

ІІІ топ: 265-жаттығу.

2) Сергіту сәті
3) «Орамал тастау» ойыны
1-оқушы, Түбір етістік айтады.
2-оқушы. Көсемшеге айналдырады

4) Өзіндік жұмыс.
А) Өлеңдегі көсемшелердің астын сызу.
Қыс
Ақ киімді, денелі, ақ сақалды,
Соқыр, мылқау танымас тірі жанды.
Үсті-басы ақ қырау, түсі суық,
Басқан жері сықырлап келіп қалды.

Бұлттай қасы жауып екі көзін,
Басын сіліксе, қар жауып мазаңды алды.
Борандай бұрқ-сарқ етіп долданғанда,
Алты қанат ақ орда үй шайқалды.

5) Семантикалық картамен жұмыс

Р/с Сөйлемдер Есімше Көсемше
1
2
3

4
5

6
7 Тұрар есікті жауып қойды.
Сірә, бүгін күннің көзі көрінбес.
Қар жапалақтары басына қона бастады.
Отанын сүйген отқа жанбайды.
Ауылдың бар баласы маған қарайтын.
Жаз шыға еліне қайтқалы жүр.
Жолдасын тастаған жолда қалар.
+

+

+

+ +

+

+

6) Шығармашылық жұмыс
Берілген етістіктерді көсемшеге айналдырып сөйлем құрау
Жүгір, айт, бар, келме, ойна.

7) «Тапқырлық танытайық» ойыны (мақалды жалғастыру)
Бірлігі жоқ ел тозады,
...( Бірлігі күшті ел озады)

Өтірік сөз ... (өрге баспайды)

Еңбек ерлікке жеткізер
... (Ерлік елдікке жеткізер)

Адам болатын бала
... (Алысқа қарайды)

8) Венн диаграммасы
Есімше Көсемше



V. Үйге: Абайдың «Ғылым тапай мақтанба» өлеңіндегі көсемшелерді табу
VІ. Оқушы білімін бағалау