№ 16 сабақ. Сабақтың тақырыбы: Қайнау. Меншікті булану жылуы.

Сабақтың мақсаты:

1. Білімділік мақсаты: оқушыларға сұйықтардың қайнау құбылысының физикалық мәнін ашып көрсету, қайнау кезіндегі суйық температурасының тұрақты болуын түсіндіру, әртүрлі     сүйықтардың  қайнау температурасы жөнінде түсінік беру, жаңа физикалық шама буланудың меншікті жылуы үғымын енгізу.
2. Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың білім деңгейін және білім мазмұнының тұрақтылығы мен оны игерудегі іскерлік пен дағдыны бақылау.

1. Тәрбиелік мақсаты: Адамгершілікке, ұқыптылыққа, алғырлыққа, отансүйгіштікке, табиғатты аялауға, сыйластық пен әдептілікке баулу.

Сабақтың түрі:жаңа білімді қалыптастыру, жалпылау

Сабақтың әдіс-тәсілдері:  Әңгіме, лекция, дискуссия, кітаппен жұмыс.

Сабақтың көрнекіліктері: плакаттар, суреттер,

Сабақтың барысы:

І. ДК. Ұйымдастыру кезеңі: 

1. Сәлемдесу;

2. Оқушыларды түгендеу;

3. Сынып болмесінің тазалығын тексеру;

4. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру (жұмыс орны, отырыстары, сыртқы түрлері);

5. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

ІІ. ДК. Үй тапсырмасын тексеру, қайталау.

А) теориялық білімдерін тексеру.

Ә) практикалық тапсырмаларын тексеру.

Б) есептерін тексеру.

ІІІ.ДК Білімді жан-жақты тексеру./ ІV. ДК. Жаңа материалды қабылдауға әзірлік, мақсат қою. 

Төмендегідей ұйғарымдармен келісесіңдер ме? (иә, жоқ)

1.      Молекулалардың сұйықтан буға өтуі кебу деп аталады (иә).

2.  Кебу қайнау температурасында жүреді (жок).

3.  Сырттан  жылу  берілмегенде  кебетін  сұйықтын температурасының төмендейді (иә).

4.  Еденге төгілген су, сол мөлшердегі стақандағы судан баяу кебеді (жок).

5.      Сұйықгың температурасы жоғары болған сайын, кебу баяу жүреді(жок).

6.      Конденсация деп молекулалардың будан сұйыққа өтуін айтады (иә).

7.      Кондснсациялану кезінде энергия бөлінеді (иә).

V. ДК.Жаңа материалды меңгерту:

І.Кайнау құбылысын бақылау барысында төмендегідей сұрактарға талдау жасау.

-Қайнау кезінде қандай құбылыстар қатар жүреді?

-Көпіршіктер неліктен және қай жерде пайда болады?

- Көпіршіктер неліктен көлемін ұлғайтады?

-Көпіршіктерге әсер ететін күштерді кескіндеп көрсетіндер.

-Неліктен су «шуылдайды» ?

-Сұйықтың кебу процесінен қайнаудың айырмашылығы.

Қайнау кұбылысының кебуден айырмашылығы: а) сүйыктың кебуі тек сұйықтың еркін бетінде ғана жүреді, ал қайнау кезінде кебу сұйық бетінен ғана емес, оның ішінде бу көпіршіктерінің пайда болуымен қатар жүреді; б) кебу кез-келген температурада жүреді, ал қайнау әрбір сұйық үшін белгілі бір және тұрақты температурада жүреді;

Сұйық қайнайтын температураны қайнау температурасы деп атайды. Қайнау кезінде сұйықтын температурасы өзгермейді.

Қайнау процесі үздіксіз жүріп түру үшін сұйыққа үнемі сырттан энергия беру керек.Осы кезде сүйықтың температурасы барлык уакытта тұрақты болып калады, яғни кайнау температурасында жеткізілген энергия сұйықтың булануына жұмсалады.

Бірдей массадағы эр түрлі су.йықтарды каннау температурасынде буға айналдыру үшін эр түрлі жылу қажет болады. Заттардың булануға қабілеттілігі меншіктІ булану жылуымен (г) сипатталады.

Меншікті булану жылуы (г) деп массасы Ікг сұйықты қайнау температурасында буға айналдыру үшін қажетті жылу мөлшерін айтады.

Өлшем бірлігі -1Дж/кг.Әр түрлі сұйықтардың меншікті булану жылуының кг мәндері тәжірибеде анықталып, окулықтың 7-кестесінде келтірілген.

Массасы m сұйықгы буға айналдыру үшін қажетті жылу мөлшері  Q=гm формуласымен есептеледі. Сұйықтың конденсациясы кезінде де осындай Q=гm жылу бөлінеді,

VІ. ДК. Оқытылып отырған  оқу материалын қабылдаудағы оқушы түсінігін тексеру.

§17,18 сүрақтарын талдау.

VІІ. ДК. Оқытылып отырған оқу материалын бекіту немесе дағдыландыру жұмыстарын жүргізу.

Есеп шығарту

VIІI.ДК. Бағалау. Үй тапсырмасын беру: §18. №904-910