Орта ғасырлардағы Қазақстан тарихы . Түрік қағанаты

Орта ғасырлардағы Қазақстан тарихы
Сабақтың тақырыбы: §1. Түрік қағанаты

Сабақтың мақсаты:
 Қазақ жеріндегі алғашқы ерте ортағасырлық мемлекет- түрік қағанатының құрылуын, халқының этникалық құрамы мен шаруашылығын түсіндіре отырып, мәдениетінің негізінде түрік өркениетінің қалыптасуын көрсету;
 Оқушыларды түрік тердің тәуелсіздік жолындағы күресімен таныстыра отырып,өздегінен талдап, қорытынды жасауға дағдыландыру;
 Түркілер дәуірі кезеңінен тарихи мәлімет бере отырып,оқушылардың отан сүйгіштік, адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру.

Сабақтың түрі:аралас
Әдісі:интерактивті
Көрнекілігі:карта, суреттер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі
 Оқу құралын тексеріп түгелдеу
 Әнұран орындау, «Хабар».
 Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ІІ. Өткенді қайталау /Үй тапсырмасын сұрау/
 Орта ғасырлардағы Қазақстан тарихы неше кезеңге бөлінді?
 Ерте орта ғасырлық мемлекеттерге қандай мемлекеттер жатады?
 Түріктер туралы мәлімет беретін қандай ескерткіштерді білесің?
 Ұлы Жібек жолының ерте ортағасырлық мемлекеттер тарихындағы рөлі қандай?
 Неліктен ерте ортағасырлық мемлекеттер ұзақ өмір сүре алмады?
 Бүгінгі күнге дейін өмір сүрген қандай түрік тілдес халықтарды білесің?

ІІІ. Жаңа сабақтың жоспары:
1. Түркі қағанатының құрылуы жіне жер аумағы.
2. Халқының этникалывқ құрамы.
3. Шаруашылығы мен мәдениеті.
4.Түрік қағанатының ыдырау себептері.

ІҮ. Сабақтың бекіту:
1. Түріктер туралы алғашқы мәлімет қай мемлекеттердің құжаттарында кездеседі?
2. Түрік халықтарының азаттық күресіне не себептер болды?
3. Түрік қағанаты қашан құрылды?
4. Түрік қағанаты құрылғаннан кейін Бумен қаған ұрапқтарының басты мақсаты не болды?
5. Түрік халықы мен қазақ халқының шаруашылық және мәдени өмірінде қандай ұқсастықтар бар?
6. Түрік халқының этникалық құрамын кімдер құрады?
7. Түрік қағанатының ыдырауы басты сеюептері неде?
Ү. Бағалау:
ҮІ. Үйге тапсырма:
1-параграфты оқу, №1 кестені толтыру,картамен жұмыс жасау.

Осы сабақтан бастап оқушыларға материалды терең меңгерту мақсатымен оқушылардың ерте ортағасырлық мемлекеттердің негзгі оқиғаларды есте сақтауына көместесетін «қазақ жеріндегі ерте ортағасырлық мемлекеттер» атты №1 кестені толтыруды ұсынамын

Мемлекет атауы Өмір сүрген уақыты Орналасқан аумағы Әлеуметтік этникалық құрылым Қоғамдық басқару жүйесі Саяси жағдайы Шаруашылығы





7-сынып. Орта ғасырлардағы Қазақстан тарихы
Сабақтың тақырыбы: §2. Батыс Түрік қағанаты /603-704ж./
Сабақтың мақсаты:
 Батыс Tүpiк қағанатының жер аумағын, қоғамдық саяси тарихын түсiндiре отырып шаруашылық түрлерi мен сауданың дамуындағы Жiбек жолының рөлiн көр¬сету;
 Оқушыларға Қазақетан жерiнде өмip сүрген ортаға¬сырлық. мемлекет туралы, оның саяси-экономикалық құры¬лымы туралы тарихи бiлiм беру;
 Батыс Tүpiк қағанатының саяси жағдайы мен қорам¬дық құрылысындағы ерекшелiктер туралы айта отырып, оқушыларды талдау жасауға, өз көзқарастарын бiлдiруге дағдыландыру;
 Оқушыларды отаншылдык., адамгершiлiк қасиеттер¬ге тәрбиелеу, қазақ даласын мекендеген халықтардың та¬рихымен таныстыру.
Сабақтың түрі:аралас
Әдісі:интерактивті
Көрнекілігі:карта , сызба
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі
 Оқу құралын тексеріп түгелдеу
 Әнұран орындау, «Хабар».
 Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау:
 Түріктер туралы алғашқы мәлімет қай мемлекеттердің құжаттарында кездеседі?
 Түрік халықтарының азаттық күресіне не себептер болды?
 Түрік қағанаты қашан құрылды?
 Түрік қағанаты құрылғаннан кейін Бумен қаған ұрапқтарының басты мақсаты не болды?
 Түрік халықы мен қазақ халқының шаруашылық және мәдени өмірінде қандай ұқсастықтар бар?
 Түрік халқының этникалық құрамын кімдер құрады?
 Түрік қағанатының ыдырауы басты сеюептері неде?
ІІІ. Жаңа сабақтың жоспары:
1. Батыс Tүpiк қағанаты. Жер аумағы мен халқының этникалық құрамы.
2. Қaғaнaттың мемлекеттiк құрылымы.
3. Батыс Tүpiк қағанатының саяси жағдайы және қағанаттың әлсiреуi.
4. Батыс Tүpiк қағанатының шаруашылығы.

 Сондай бір таласта 634 жылы нушиби тайпасының қолдауымен Ешбар Елтеріс билікті өз қолына алдады. Ол елді басқаруды қайта құрып, «он тайпа»-«он-оқ бұдун» жүйесін енгізеді. Қағанның он-оқ, он түменнен (әр түменде 10 мың қол) тұратын әскери жасағы болды. «Бұдун» сөзі ел, халық деген ұғымды білдіреді.
 Қағанаттық әлеуметтік құрылымы
 Қаған
 Қаған сайлаған ұлықтар
 Ябғу, шад, елтебер, бұрық, тархан
 Бектер
 Қара бұдындар
ІҮ. Сабақтың бекіту:
1.Батыс түрік қағанатының құрылуының алғышарттары қандай болды?
2. Батыс жәие Шығыс Tүpiк қағанаттары қай жерде орналасты?
3. Батыс түрік қағанаты халқының негізін кімдер қалады?
4. Бүгінгі күнге дейін өз атауларын сақтап қалған қандай тайпаларды білесің?
5. Қағанаттың мемлекеттiк құрылымыньщ ерекшілігі қандай?
6. Батыс Tүpiк қағанатының саяси өрлеуiне не себеп болды?
7. Он-оқ бұдун» жүйесi дегенiмiз не?

Ү. Бағалау:
ҮІ. Үйге тапсырма:
2- параграфты оқу, карта мен жұмыс, №1 кестені толтыру.
Қосымша тарихи деректердi пайдаланып, қағанаттың шаруашылығы мен сауданың дамуына қатысты шағын әңгiме жазып келу (Н.Мыңжан. «Қазақтың қысқаша тари¬хы», 113-б.).