Химия "Бейметаллдар және оның қосылыстары. Көміртек, кремний және оның қосылыстары" 11 сынып

Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Көміртек пен кремнийдің атом құрылысының аллотропиясы ұғымымен таныстыру, көміртек қосылыстарының құрылысы, қасиеттері туралы білімдерін қалыптастыру. Адсорбция ұғымын еңгізу.
Дамытушылық: Қолданыстағы заттардың пайдасын, қоғамдағы рөлін терең зерттеу. Тіл байлығын,ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамыту, шығармашылыққа баулу.
Тәрбиелік: Табиғатты қорғауға, ізгілік және адамгершілік қасиеттерге тәрбиелеу, таным, білім көкжиегін кеңейту.
Көрнекіліктері:интерактивті тақта,периодтық жүйе,слайд, көмір, графит, кремний үлгілері, тәжірибелік жұмыс «Көмірдің адсорбциясы және натрий силикатының қасиеттері»
Сабақтың түрі: дәстүрлі емес, интерактивті құрал қолданылуымен.
Сабақ типі: аралас сабақ
Әдісі: кейс, интербелсенді, сұрақ жауап,
Көрнекілігі: интерактивті тақта, период жүйесі, презентация, белсендірілген көмір, натрий силикаты, колба, йод, спиртовка.
Пәнаралық байланыс: биология, анатомия.
І. Мотивациялық кезең
Амандасу, түсті геометриялық фигураларды таңдау арқылы топтарға бөлініп отыру. (Оқушылар төрт топқа бөлініп отырады. 1-ші топ - Химиктер, 2- топ- Экологтар, 3 топ- Дәрігерлер, 4 топ- Кәсіпкерлер.
Оқушылардың қызығушылығын ояту. Белсендірілген көмірмен және йодпен эксперимент жасау. (1 Эксперимент. Балалар мұғалім колбаға су құйғанын байқайды және оған 1 тамшы йод құйып ерітінді сары түске боялғанын көреді. Сонан соң мұғалім колбаға белсендірілген көмір қосып оны фильтрленген қағаздан өткізеді және оқушылар ерітінді түссізденгенін байқайды. Бұл көмірдің адсорбциялық қасиетін көрсететін реакция екенін мұғалім айтады. 2 Эксперимент. Натрий силикатына кішкентай шуберекті, алдын ала бір күн бұрын, малып оны кептіру. Эксперимент кезінде бұл шуберекті спиртке малып оны жағу, шуберек жанады бірак жанып кетпейді. Құрамында кремний бар екендігін мұғалім айтады, шуберектің сырты натрий силикатымен қапталғанын айтып береді.)
ІІ Операциялық кезең
Бүгінгі тақырыпқа шығудың алдында өткен сабақтағы тақырыпқа шолу жасаймыз.
1. Үй тапсырмасын тексеру. «Кім жылдам ойыны»
1. Қанша бейметалл элемент бар? 22
2.Қандай бейметаллдар органогендерге жатады. 4 –С, О2,N2, Н2.
3.Бейметаллдардың электрон тартқыштығы, электр терістігі, тотықтырғыш қасиеттері периодтарда және топшаларда қалай өзгереді? Сол жақтан оң жақа қарай өседі, топта үстінен астына төмендейді. Ең күшті тотықтырғыш фтор.
4. Бейметаллдардың кристаллдық құрылымындағы атом арасында химиялық байланыс қандай? Ковалентті полюсті, ковалентті полюссіз.
5. IV топша элементтерінің тұз түзбейтін оксидтердің формулаларын жазыңдар. Германий, қалайы, қорғасын.
6. Р – элементтерге жататын бейметалдарды ата. B, C, Si, N, P, As, O,Se,F,Cl,B,I, VIII топ асыл газдар.
2. Жаңа тақырыпты меңгеру. Көміртек тақырыбына флипчарт арқылы шолу.
Презентациядағы сүреттерге қарап олардың арасындағы қандай байланыс бар екеніне назар аудару. Кімнің қандай ойы бар айтып беруге болады.
Бүгін өтетін тақырыбымыз: Көміртек, кремний және оның қосылыстары, көміртектің және кремнийдің аллотропиялық түрөзгерістері, көміртек, кремнийдің (ІІ,ІҮ) оксидтері, көмір қышқылы және олардың тұздары, кремний, көміртек қосылыстарының тірі және өлі табиғатта кездесуі және олардың маңызы.
Бүгінгі сабағымыздың мақсаты: көміртек пен кремний және олардың қосылыстары туралы мағлұматтар алу.
Атомдарының құрылысы. Флипчартқа назар аудару.
1. - Менделеев таблицасы бойынша 4-ші топта орналасқан элементтердің ядро зарядтарын анықта, сәйкес келетінін нөмірді таблицаға орналастыр.
-Бейметаллдардың атом массасын анықта және таблицаға жаз.
-Бейметаллдардың тотығу дәрежелерін анықта және жаз.
2. Көміртектің және кремнийдің электрондық және графикалық схемасын құр. Келесі сұрақтарға жауап беру: 1. Көміртектің электрондары неше деңгейге орналасатының көрсет; 2. Кремнийдің неше деңгейі бар. 3. Кремниймен көміртектің арасындағы айырмашылықтары мен ұқсастықтары.
Тапсырманы орындап болғасын назарын презентацияға аудару.
3.Көміртектің және кремнийдің физикалық қасиеттерімен және аллотропты өзгерістерімен презентация арқылы танысу, дәптерге физикалық қасиеттерін жазу.
4. Адсорбция ұғымымен танысу
Көмірдің (әсіресе ағаш көмірінің ) адсорбциялық қабілеті жоғары. Адсорбция деп көмірдің немесе басқа қатты не сұйық заттардың өз бетінде газ, бу, т.б. еріген заттарды сіңіру қабілетін айтады. Беттерінде адсорбция жүретін заттарды адсорбенттер, ал сіңірілетін заттарды адсорбаттар деп атайды.
Газдардың адсорбциясы видеобейне көрсету, оны талқылау
Сабақтың басында өткізілген экспериментке қайта оралу бояған ерітінді неге түссізденгенін талқылау.
Әр топ өзінің аталуына сәйкес тапсырма орындайды.
Көмірдің адсорбциялық қасиетін өз салаңдай қалай қолданылушедің.
1 топ - химиялық сұйықтықтарды тазарту үшін;
2 топ - зауыттардың түтінінін тазарту үшін
3 топ – уланған кезде белсенді көмір ішу
4 топ- су тазартуға арналған фильтрлер жасау. (тапсырма орындайды, талқылайды)
Сергіту кезеңі. С дегенде – қолдарыңды алдына созасыңдар, О -дегенде жоғары қарай көтересіңдер, индексті атағанда – шапалақ соғамыз, Н- дегенде орнында жүгіреміз. СО2, Н2СО3, СО, Н2О, СаСО3,
5. Көмірмен кремнийдің химиялық қасиеттеріне қысқаша тоқтау
Флипчарт арқылы тапсырма орындау.
3. Тақырыпты бекітуге тапсырмаларды орындау.
Флипчартта көміртек пен кремнийдің химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерін аяқтау.
ІІІ. Қорытындылау
4 топ көміртек қосылыстары туралы § 6.4 оқып. Тірексызба құрады.
1 топ- Химиктер «Көміртек оксидінің және диоксидінің қасиеттері туралы айтып береді»
2 топ. – Экологтар «Көміртек қосылыстарының қоршаған ауаға зияны туралы мәлімдейді»
3 топ- Дәрігерлер «Көміртек қосылыстарымен улану, алғашқы көмек көрсету туралы»
4 топ- Кәсіпкерлер «Көміртек қосылыстарының экономикаға пайдасы туралы»
VI. Рефлексия Балаларға сұрақ қойылады қандай күймен сабақта жұмыс жасады. Ол үшін конверттен бір суретті таңдап сабаққа қайсысы сай соны тақтаға жабыстырады.
Құм сағаты- уақытты бекер кетірсе,
Спутник- көңіл күйі жәй болса
Тау, немесе пляж – көңілді уақыт өткізсе
VII. Бағалау
VIIІ. Үйге тапсырма
§6.4. Көміртек қосылыстары .128 бет.
§6.5. Кремний қосылыстары. 135 бет.

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
«Павлодар инновациялық көппрофильді колледжі» ББҰМ

Бекітемін
Колледж әдіскері
__________ С.К. Аманова
7.12.2015 ж

Химия пәнінен
Ашық сабақтың
Әдістемелік талдауы

Павлодар 2015 ж