«Сиқырлы сандық» ұлттық – танымдық қасиетке тәрбиелейтін мерекелік іс-шара Тақырыбы: «Сиқырлы сандық»

Мақсаты:  Қазақстан жерінде тату-тәтті өмір сүріп жатқан ұлт өкілдері және «Достық үйі» туралы мәлімет беру. Олардың бірнешеуінің ұлттық тағамдары мен сусыны, ойындары, киімдері жайлы толығырақ ақпаратпен қаруландыру. Балалардың бойында білуге, тануға деген құштарлықты тудыру. Оларды өзінікін біле отырып, өзгені қадірлеуге және өзара сыйластыққа тәрбиелеу.

Қатысушылар: қазақ тілі мұғалімі Кумашева И.

Дайындық  «Б» тобы оқушылары

Ұстаздар қауымы

Көрнекіліктер: Қазақ , орыс және татар халқының тағамдары мен сусындары;

Электронды арнайы құралдар,

Дид. Ойынға қажетті заттар.

Іс-шара саз залында өтеді. Залдың іші тақырыпқа сай безендірілген. Арнайы алдын ала дайындалған көрнекіліктермен толықтырылған.

Оқытушы балаларды бүгінгі күні не үшін жиналғандарын айтып таныстырады.

-         Сәлеметсіңдер, ме балалар! Қонақтар! Қош келдіңіздер!

-         Балалар, қалдарыңыз қалай?

-         Көңіл күйлеріңіз қалай?

- Балалар барлығымыз шеңберге тұрып, бір-бірімізге жақсы тілектерімізді аямайық

Қане, қане тұрайық, үлкен шеңбер құрайық

Алақанды ұрайық, отырып бір тұрайық

Оң жаққа бұрылып, сол жаққа бұрылып

Тағы тағы алақанды  ұрайық!

Қоржынның ішінен жұмсақ ойыншықты алып шығады. Балалар менің қолыма қараңдаршы, бұл не? (Жұмсақ ойыншықты көрсетеді) Бұл жүрек. Ол өте суық. Оған жылу керек.  Қане жүректі жылытайықшы. Ол үшін бір- бірімізге жылы сөздер айтып, көзіне қарап ұсынамыз. Сен жақсы, әдемі т.б.

Қараңдаршы балалар жүрек жылып қалыпты.  (Әр баланың қолында күлімдеген баланың суреті бар фишкалар болады). Осы жылуды балалар, қонақтарымызға сыйлайық. Оларда жылынсын. Оларға жылы сөздерімізді аямайық. Оқытушылар қауымына балалар апарып табыс етеді.

-                Жарайсыңдар, балалар. Біздің сабағымыздың тақырыбы – Сиқырлы сандық. Қазақ халқында барлық құнды нәрселерін сандықта сақтайтын болған. Ал біздің сандығымыз ол басымыз. Бүгін көп жаңа заттармен танысамыз, білімімізді толықтыратын боламыз.

-                 Балалар біз бүгін сендермен саяхат құрамыз. Мынау қай қала, кім біледі? Дұрыс, Павлодар қаласы. Мұнда «Достық үйі» деген керемет орын бар. Онда әр түрлі ұлт өкілдері өз тарихтарын, салт-дәстүрлерін жаңғыртады. Біз бүгін осы «Достық үйіне» қонаққа барамыз. (презентация көрсетіледі).

-         Достық үйін 2008  жылы қыркүйекте ел президенті Н.Назарбаев арнайы келіп ашқан болатын. (Достық үйі жайлы қысқаша презентация көрсетіледі).

-       Кәне, балалар бірінші бөлмеге кіріп көрелік. Мұнда кім  бар екен?

(Қазақи дастарханда әже отырады. Дастарханның маңында жастықтар, көрпешелер жиналған. Дастарханда бауырсақтар, құмырада қымыз, қазақ ұлттық тағамдары қойылған).

Әже: Сәлеметсіңдер, ме балалар! Қош келдіңдер! Бұл – қазақ халқының шаңырағы.  Қазақ – қонақжай халық. Ол әрқашан дастархан жайып келген қонаққа қуанады. Сендердің келгендеріңе қуаныштымын балалар! Очень рада вас видеть вас, ребята!

Дастарханға келіңдер. Мен сендерге қазақ ұлттық тағамдары жайлы айтып берейін. Я раскажу про национальные блюда казахского народа. (презентация көрсетіледі әже айтып отырады).

Қымыз – ежелден келе жатқан емдік сусын. Ол өте пайдалы. Сусынды қандырады, әр түрлі ауруларға ем болады.

Бауырсақ – ұннан жасалған дәмді тағам. Балаларға ұнайды деп сенемін.

-       Рахмет әже, балалар көп нәрсе білді деп ойлаймын. Біз балалармен қазақ халқының көңілді бишіл халық екенін білеміз сондықтан сізге алғыс ретінде «дастархан биін» билеп береміз.

Би «Дастархан».

-       рахмет сізге!

Әже Балалар, қазақ халқында сарқыт деген болады. Ребята, я вам хочу передать гостинцы. Ол үйде қалған адамдар ауыз тисін деп дәмнен салып береді . міне, сендерге сарқыт балалар. Топқа апарып жейсіңдер.

-       Сау болыңыз, Көп рахмет әже!

-       Балалар, қазақ елінде болдық, ұнады ма сендерге?

-       Енді келесі ұлт өкілдеріне қонаққа барайық. Ой, балалар,  алдымызда екі түрлі жол қайсысымен баруымыз керек? Дұрысын табуымыз үшін тапсырманы орындайық. Ол мына қалтаның ішінде екен.

Ойын  «Енесін тап». Балалар, аңдар мен жануарлар балаларынан адасып қалыпты біз оларға бір-бірін табуға көмектесуіміз керек. Мына қоржынның бір жағында аналары екінші жағында балалары бар екен. Оларды алайық және баласын тауып, өзімізге жұп тауып, табыстырайық. Мысалы: Мынау – қой. Қойдың баласы – қозы.

-       Жарайсыңдар, балалар, қандай ақылдысыңдар! Қызыл жолмен жүреміз. Қызыл жол бізді –орыс халқына апарады.

-       (Орыс халқының әжесі үстел басында отырады. Үстел үстінде құмыраға құйылған квас, каравай нан тұрады).

-       Әже: Здравствуйте, дети! Добро пожаловать!  Мы здесь все дружно живем! Я хочу расказать вам о наших национальных блюдах. (презентация).

Русская кухня — это намного больше, чем популярные стереотипы. За столетия были изобретены сотни супов, рыбных блюд, рецептов мяса и сладкого.

Почти все русские национальные напитки оригинальны. Это сбитень, квасы, меды, морсы. Многие из них вышли ныне из употребления. Таким напитком, к примеру, является сбитень, заменявший чай до его появления в России.

Сбитень

Для получения сбитня мед уваривают и соединяют с заваренными пряностями и соками. Сбитни пьют только горячими - это зимний напиток.

Квас. Наибольшее распространение получили квасы, насчитывающие несколько десятков разновидностей. Сущность приготовления квасов состоит в том, что из воды, муки и солода вначале готовят закваску, затем его разводят водой, к нему добавляют дрожжи, сахар и другие вкусовые и ароматические добавки, и он подвергается брожению. Чаще всего как вкусовую добавку вносят соки различных фруктов и ягод.

-       Спасибо, бабушка!

-       Я хочу сыграть  с детками игру.?

-       Игра «Лавочка»

На лавочке, на березовой,

Мы дружно сидим

На тебя дружок глядим,

1-2-3- беги!

-       У русского народа есть такое понятие как гостинцы. Для вас я приготовила гостинцы.

-       Сау болыңыз әже!

Балалар енді үшінші бөлмеге кірелік. Мұнда кім бар екен?

-       Сәлеметсіз бе әже!

-       Сәлеметсіңдер ме, балалар! Татар халқы төріне қош келдіңдер! Біздің тіл қазақ тіліне өте ұқсас. Татар халқы өзіндік тарихы мен салт-дәстүрін берік ұстанатын халық. Қазір мен балаларға татар халық асынан мысалдар көрсетейін айтайын.

Татар шелпектері – ашытқысыз иленген қамырдан майға пісірілген жұқа наншалар. Олар өте жұқа әрі сіңімді болып келеді.(

Боза — густой сладкий напиток цвета топленого молока. Буза подается на десерт и является знаком особого уважения к гостям.
Бузу можно приготовить из дробленого овса, а также из овсяных хлопьев «Геркулес» и толокна.

Татар халқының тағамдарына жататындар: эчпочмак, чак-чак, шурпа, кабак балеше т.б.

(аталған тағамдар презентациядан көрсетіледі).

-         Әже әңгімеңіз өте қызықты болды.

-         Мен келгендеріңе өте қуаныштымын. Сау болыңдар, балалар!

-         Сау болыңыз, рахмет әже! (балалармен татар тілінде қоштасады.)

Оқытушы балалармен орыс халқына арналған бөлмеден шығады. Алдарында капшық жатады.

-         Ой балалар мынау не? Кәне көрелік?

-         Мынау не балалар? Иа, асық. Асықпен қандай ойын түрлерін білесіңдер.

-         Хан талапай және асық ату.

Ойын. «Асық ату». Балалар асықтарды тізіп, әркім өзіне бір-бір сақадан алады.  Тізіліп тұрған асықтарды үш қадамдық жерден атып алулары тиіс.

1,2,3,4,5 – асық алам тез!

«Ханталапай» ойыны. 5 бала шеңбер құрып отырады. Оқытушы және балалар «Ханталапай ханталапай больше всех больше всех ты асық собирай!» кім көп жинаса жеңгені.

-       Жарайсыңдар, балалар! Енді бұл ойынды қонақтарға үйретіп ойнап көрелік.

-         Міне,балалар біз бірнеше бөлмелерге кіріп халықтардың ұлттық тағамдары мен сусындары жайлы мәлімет алдық. Үш әжеде бізге пайдалы мағлұматтар берді. «Достық үйінде» ұлттар  осылай тату-тәтті өмір сүріп жатса Қазақстанда осындай 130 дан астам ұлт өкілдері достықта тұрып жатыр. Біздің ел осындай кең пейіл әрі досшыл.  Қараңдар, балалар сандық ашылып бізге байлықтарын таратып бермекші.

-         Біз де балалар бір-бірімізді сыйлап, қамқор болуымыз керек. Сонда біздің еліміз ары қарай қарыштап дами береді.

-         Осымен біздің саяхат сабағымыз аяқталды. Рахмет! Сау болыңдар!