§8.12.Азот оксидтері. Азот қышқылы. Нитраттар. Лабораториялық тәжірибе №16 «Сұйылтылған және концентрлі азот қышқылының мыспен әрекеттесуі»

Тақырыбы

§8.12.Азот оксидтері. Азот қышқылы. Нитраттар. Лабораториялық  тәжірибе №16 «Сұйылтылған және концентрлі азот қышқылының мыспен әрекеттесуі»

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

тәрбиелік:

Азот оксидтері ,қышқылының құрылысы ,нитраттардың алынуы ,қасиеттері  ,қолданылуы туралы білімді жетілдіру.

азот оксидтерінің қасиеттеріндегі айырмашылықты ,азот қышқылының, нитраттардың қасиеттерін түсіндіре білу,  өз білімін көтеру дағдыларын ары қарай дамыту жалғастыру;кітаппен жұмыс ,жұмыс дәптерінен тапсырмалар орындау.

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

Сабақ типі:

аралас

Сабақ өткізілу түрі:

Мұғалімнің түсіндіруі,жаттығулар орындау,9-Б-7, 10-ЕТЖ-1 фронталды әңгімелесу.

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер, интерактивті тақта ХЭПЖ,  9-Б-7, 10-ЕТЖ-1, сұйылтылған және концентрлі  азот қышқылы, мыс жоңқалары, газ жүретін түтікше,сынауықтар.

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1.Айналымға берілген үй тапсырмасын тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімді жаңғырту.  (Актуализация )

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

 Азот оксидтері. Азот қышқылы. Нитраттар

1.Білімді жаңғырту:

1.Фронталды әңгімелесу:   (нашар үлгеретін оқушылармен  жұмыс.):

·         Нәтижесінде аммоний тұздары түзілетін реакция теңдеулерін құрастырыңдар?

·          Қандай реакция аммоний тұздарына сапалық реакция.

·         Аммиак пен аммоний тұздарының қандай химиялық қасиетерін білесіңдер?

2-3

Жаңа сабақ түсіндіру.

Білімділік міндеттері: 

Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету; 

- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды шығаруға,жүйелеуге қажетті  түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;

- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.

2. 9-Б-7 көре отырып жаға сабақты оқып,білу

А). Мына салыстырмалы  таблицаны құрастыр: (кітап бойынша §8.12 )

Жаңа сабақ материалын түсіндіру:

Мұғалімнің түсіндіруі: 2. «Азот оксидтерінің адам ағзасына әсері» тақырыбына хабарлама

Қышқылдарға тән қандай ортақ қасиеттерді білесіңдер?

• Индиктор әсері;  (метилоранж –қызарады)

• диссоциацияланады;  (HNO3 == H+ + NO3 - )
• металдармен әрекеттесуі; с  металдармен қышқылдың концентрациясы мен к металдың активтілігіне байланысты әрекеттеседі

 Cu+ 4HNO3(конц.)=== Cu(NO3)2 + NO2+ 2H2O

 3Cu+ 8HNO3(сұй. )===3 Cu(NO3)2 +2 NO+4H2O

 4Zn+ 10HNO3(сұй. )==4 Zn(NO3)2 + NH4NO3+3H2O

Пассивтену-бұл металл бетінің оксидтік пленкамен қапталуы.

·         асыл металдар (алтын, платина) азотқышқылымен әрекеттеспейді

• металл оксидтерімен әрекеттесуі; кальций оксиді
• негіздермен әрекеттесуі; мыс  гидроксиді
• тұздармен әрекеттесуі;  кальций карбонаты

14-15

Б.Азот қышқылының физикалық қасиеттеріие : түссіз ,өткір иісті сұйықтық,суда жақсы ериді,күн сәулесінің әсерінен тез айырылады,сол себебті  қоңыр түсті ыдыста сақталады.   

(мұғалім)

В. Графикалық  формуласы:оқушы өзі жазады

Г.Алынуы :

• лабораторияда- 2NaNO3  +H2SO4==Na2SO4+HNO3
• өндірісте-           4NH3+5O2==4NO+6H2O

                                          2NO+O2==2NO2                                             

                                                           4NO2+O2+2H2O==4HNO3+Q                                                                    Д.Қолданылуы  (60 бет.) 

 Лабораториялық тәжірибе№16

 Cu+ 4HNO3(конц.)=== Cu(NO3)2 + NO2+ 2H2O

 3Cu+ 8HNO3(сұй. )===3 Cu(NO3)2 +2 NO+4H2O

 4Zn+ 10HNO3(сұй. )==4 Zn(NO3)2 + NH4NO3+3H2O                                                                                                                  

Материалды қайталау кезеңдері:

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

1. Жаттығуды тексеру.

Кластер бойынша жұмыс:  Жеке жұмыс.

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;

 1. азот тотығу дәрежесі (+1)  ден  (+5) ке тең болатын оксидтер түзеді.

*азоттың маңызды қосылыстары: аммиак,  азот (2,4),оксидтері  азот қышқылы,  оның тұздарые

* нитраттар артық мөлшерде болғанда топырақта жиналады.                                                 * концентрациясына байланысты азот қышқылы әр түрлі әрекеттеседі 

*концентрлі,сұйылтылған азот қышқылы платинамен,  алтынмен,  иридий,  родий,  палладиймен әрекеттеспейді.

2-3

6-7

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

Параграф   18.12 - оқу,  № 2,4,6  (248) - жазбаша орындау

2. Күнделікке жазғанын тексеру

1-2

Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

Рефлексия кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.

-оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету. Білгендеріңнің маңызы қандай?

1-2