§7.4.Темір. Лабораториялық тәжірибе «Мыс,темір, мырыш иондарын сапалық анықтау»

Тақырыбы

§7.4.Темір.

Лабораториялық тәжірибе «Мыс,темір, мырыш иондарын сапалық анықтау»

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық

тәрбиелік:

Оқушыларға d  -элемент темір атомының құрылысы мен кристалл торларының ерекшеліктері туралы білімді қалыптастыру;темір,оның табиғатта кездесуі,қасиеттері,қолданылуы,алынуы;

темір атомының электрондық формуласын құрастыру , темір атомына сипаттама беру,әр топтың атомдарының айырмашылығын түсіндіре білу ,қорытынды жасау,жүйелеу,  сөздік қорын молайту білім-білік дағдыларын дамыту.

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

Сабақ типі:

Аралас сабақ

Сабақ өткізілу түрі:

Кітаппен өз бетінше жұмыс жасау,мұғалімнің толықтыруы,10-ЕТЖ-1 жұмыс істеу, 9-Б-3көру, фронталды сұрақтар,кітаппен өз бетінше жұмыс,хабарлама 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап, дәптер, интерактивті тақта ,10-ЕТЖ-1,  ХЭПЖ мыс ,темір,хром тұздарының ерітіндісі,сілті.

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1.Айналымға берілген үй тапсырмасын тексеру:бір-бірін тексеру.

 10-ЕТЖ-1  жаттығу орындау.58  бет №1-8                     

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

      Темір

Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):  

• Цинк және  хром атом құрылысы,қасиеттер, алынуы мен қолданылуын салыстырыңдар.

2-3

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;

 -нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;

- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;

 -түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;

-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.

Жаңа сабақты түсіндіру:

1. Жаңа сабақ  :

 Кластер бойынша:   оқушылардың өз бетінше жұмысы:

• ХЭПЖ орны:  4 период,  8топ,қосымша топша ,  26 протон,  30 нейтрон,  26 электрон.
• Табиғатта кездесуі :  гематит  - триоксид дитемір  – қызыл теміртас; магнетит – магнитті теміртас  – тетраоксид тритемір;   лимонит,  пирит,  сидерит.  Соколов-Сарбай кен орны   .
• Алынуы:  алюмотермия, сутекпен немесе көміртек  (2) оксидімен тотықсыздандыру
• Қолданылуы: құймаларында магнитсіздену қасиеті.
• Темірдің химиялық қасиеттері:

Неге темір көптеген қосылыстармен әрекеттеседі? (активтілігі жоғары)

• +О2, +Н2О, +С12, +С, +күкірт, +қышқыл, +солтұз:  Тотықсыздандырғыш  бола алады. Дәлелдеңдер. Электрондық баланс.

4Fe + 3О2 ---------2Fe2О3

4Fe + 2 Н2О+3О2 ------4FeO(OH)

2Fe +3С12 ------2FeС13

3Fe + С-------Fe3С

Fe +S -----FeS

-------------------------------------

3Fe +4Н2О ------2Fe3О4  +4Н2

Fe + 4НNО3  (p)-------Fe(NO3)3 +NO+2H2O

Fe + H2SO4--------FeSO4 +H2

Fe +2HCl ----------FeCl2 + H2

Fe +CuSO4--------- FeSO4  + Fe

• Темір қосылыстары: 

Темірдің биологиялық маңызы– нашар үлгерушілерге.

Лабораториялық тәжірибе «Мыс,темір, мырыш иондарын сапалық анықтау»

• Мыс,мырыш хлориттері +  сілті ==көкілдір және ақ түсті қоймалжың тұнбалар

Үш валентті темір иондарын анықтау үшін калий тиоцианатын да реактив ретінде қолданады:

  FeCl3 +  3KSCN   =   Fe(SCN)3 + 3KCl                                                                             калий тиоцианаты   темір тиоцианаты(қан қызыл түсті)

Fe3+  катиондарын анықтау үшін сары қан тұзы калий (ll) гексацианоферратын K4[Fe(CN)6] қолданады.                                                                                                  4FeCl3 +  K4[Fe(CN)6]   ↔ Fe4[Fe(CN)6]3↓   + KCl                                                              

Гексацианоферрат (ll) иондары [Fe(CN)6]4- темір Fe3+ катиондарымен әрекеттескенде қара көк тұнба – темір (lll) гексацианоферраты(ll) (берлин көгілдірі) түзіледі:

3[Fe(CN)6]4- +  4Fe3+ ↔ Fe4[Fe(CN)6]3↓

Fe2+ иондарын анықтау үшін калий гексацианоферрат (lll) - [Fe(CN)]3-  иондары Fe2+ катиондарымен әрекеттескенде де, қара көк тұнба – темір (ll) гексацианоферраты (lll) (турнбуль көгі) түзіледі:

2[Fe(CN)6]3-  +  3Fe2+ = Fe3[Fe(CN)6]2↓

2. 9-Б-3көрсету

15-20

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

10-ЕТЖ-1 .64бет  №1,2-нұсқа. №2-нұсқа

 Дәптерге жазу:

3-5

Білімді жүйелеу және қорытындылау

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

Хабарлама  «Темір» - нашар үлгерушілермен жұмыс

5-7

Бақылау және өз бетінше бақылау:

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары

Жаттығуларды тексеру

2-3

Үй тапсырмасын беру кезеңдері:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

     Параграф 7.5- оқу .№ 2.3;   6,7 (202)-жазбаша; практикалық жұмысқа дайындық 2. Күнделікке жазғанын тексеру

1-2

Сабақ қорытындысын шығару:

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою

1-2

Рефлексия кезеңі

Білімділік міндеттері:

-оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.

-оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Өздерің сабақта не істеп үлгердіңіздер?Сыныптастарыңызға немен көмектесе алдыңыздар. қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай? Сабақтың қай кезеңі ұнады?

1-2