Жақшаларды ашу. Ұқсас қосылғыштарды біріктіру

Мұғалім: Абдреймова Э.Б
Пәні: Математика
Сынып 6 А
Күні 27.01.2017ж
Сабақтың тақырыбы: Жақшаларды ашу. Ұқсас қосылғыштарды біріктіру
Сабақтың мақсаты:
1. Жақшаларды ашу анықтамасын меңгеріп, ұқсас мүшелерді біріктіруге үйрету.
2. Оқушылардың ойлау қабілеттерін арттыру.
3. Оқушыларды ұқыптылыққа, төзімділікке тәрбиелеу.
1. Ұйымдастыру
2. Үй тапсырмасын тексеру
№ 734 А.
Велосипедпен а км, машинамен (а+80) км.
Өрнек: a+a=80=2a+80
№ 744 В.
1. ені а см
2. ені (а+12) см
3. ені (а-7) см
а+а+12+а-7=3а+6
№ 756 С.
Мыс 5,2 m (кг)
Қалайы m
Мырыш 0,08 кг
m=0,6
5,2 m+m+0,08=6,2m+0,08=6,2*0,6+0,08=3,72+0,08=3,8

3. Қайталау сұрақтары:
1) Қандай өрнектер теңбе тең өрнектер деп аталады? Мысал келтір. а(b+c)=ab+ac
2) Қосудың ауыстырымдылық және терімділік қасиеттерін пайдаланып, алгебралық өрнектерді қалай ықшамдайды?
Мысалы: (6a+5)-3a+2=3a+7·
3) Көбейтудің ауыстырымдылық және терімділік қасиеттерін пайдаланып, алгебралық өрнектерді қалай ықшамдайды?
a(b·c)=(ab)c=(ac)b
(0,5x·7)·4=(0,5x·4)·7=2x·7=14x
4) Қосындыны берілген санға бөлуді пайдаланып, әріпті өрнекті қалай түрлендіреміз.
(a+b):c=a:c+b:c немесе деп жазамыз. Мысалы:
5) Қысқартылмаған бөлшекпен берілген алгебралық өрнек қалай ықшамдалады?

4. Ауызша есепте:
1)
2) 0,5x ·8=4x
3) 2(a+7)=2a+14
4) 5b+3b=8b
5)

5. Жаңа сабақ түсіндіру.
1. Дайындық тапсырмалары:
1) 3(2а-9b+10c)=6a-27b+30c
2) -5(11x+7y-37)= -55x-35y+185
Ортақ көбейткішті жақша сыртына шығарайық:
3) ab+ac-ad=a(b+c-d)
4) 6x+2x+3x=x(6+2+3)=11x
5) 9a-6b+3c=3(3a-2b+c)
2. Жақшаларды ашып, өрнектерді ықшамдайық:
1 жағдай: Мысалы; 4+(2,5a-3b+8c)=4+2,5a+3b-8c
Оқушы: Жақшаның алдында "+" таңбасы тұрса, жақшаны ашқанда қосылғыштардың таңбасы сақталады.
Әріптермен ашсақ:
а+(-b+c-d)=a-b+c-d
2 жағдай:
8,9-(5,6x-4y+6z+3k)=8,9-5,6x+4y-6z-3k
Оқушы: Жақшаның алдында "-" таңбасы болса, жақшаларды ашқанда жақша ішіндегі қосылғыштардың таңбалары қарама қарсы таңбамен алмастырылады.
Әріптермен жазсақ:
a-(b-c+d)=a-b+c-d
Көбейтудің қосуға қатысты үлестірімділік қасиеті пайдаланады:
(a+b+c)·d=ad+bd+cd
Мысалы: 7+5(3a-7b+4c)=7+15a-35b+20c
Сұрақ: "+", "-" таңбасына байланысты жақшаны ашуда қандай қорытындыға келеміз?

3. Алгебралық өрнектерді ұқсас қосылғыштарды біріктіру арқылы ықшамдауды қарастырайық.

ав
ас
ad

a
b c d
S=ab+ac+ad және S=a (b+c+d)
a - ұқсас қосылғыштардың ортақ әріп бөлігі.
Оқушы: Әріп бөліктері бірдей коэфиценттері әртүрлі қосылғыштар ұқсас қосылғыштар деп аталады.
Оқушы: Ұқсас қосылғыштарды қосу ұқсас қолсылғыштарды біріктіру деп аталады.
Мысалы: 2,3a-7,2a+3,8a-4a=(2,3-7,2+3,8-4)= -5,1a
Қысқаша: 2,3a-7,2a+3,8a-4a= -5,1a
Мысалы: 3,5x-3y+2,2z+6x-7z+2,8y=9,5x-0,2у-4,8z
6. Жаттығу есептері:
№761. (ауызша)
1) 2(3-a)=6-2a
9(2+b)=18+9b
a(-4+c)= -4a+ac
-2,5(x+y)= -2,5x-2,5y
-3(2+d)= -6-3d
¼ (a+b)= ¼ a+¼ b
-2,5(4-c)= -10+2,5c
-7,1(2+d)= -14,2-7,1d

2) Ұқсас қосылғыштарды біріктір:
6x-10x+3x= -x
7a-3a-10a= -6a
2,5a-8-3a+15= -0,5a+7
7b-3c+c=7b-2c
0,75a-9-a= -0,25a-9
8,3c-d-6d=8,3c-7d
№762 А
1. a+(b-c)=a+b-c
2. x-(y+2)=x-y-2
3. m-(-n-k)=m+n+k
4. 9-(a+b+c)=9-a-b-c
5. x-(-3+y-z)=x+3-y+z
6. m+(8+n-k)=m+8+n-k
7. a-(b-c+d)=a-b+c-d
8. x+(y-z+8)=x+y-z+8
9. m-(-2+n+k)=m+2-n-k
№775 В
1) (3x+y)-(x-4y)=3x+y-x+4y=2x+5y
2) (x+6y)-(8x-7)= x+6y-8x+7=6y-7x+7
3) (m+n)-(m-n)=m+n-m+n=2n
4) (m+3)-(6m+5)-(m-1)=m+3-6m-5-m+1= -6m-1
5) (x-y)+(x-y)-(2x+y)=x-y+x-y-2x-y= -3y
6) (0,2x-3)-(x-2)-(0,4x-1)=0,2x-3-x+2-0,4x+1= -0,4x
№776
1.
2.
3. -5
4.
5. -6
6. -6
№777 Ортақ көбейткішті жақша сыртына шығар
1) ab+bc-by=b(a+c-y)
2) 3a-6b+12c=3(a-2b+4c)
3) ax+bx-cy+dy=x(a+b)-y(c-d)
4) 4a-12b-8c-32d=4(a-3b-2c-8d)
№787 С бөлімі
1) 1,4+a+b+a+1.3-b=2.7+2a
2)
3)
№788
1) 3x-4y+5z-(5x-7y+ z)=3x-4y+5z-5x+7y- z=-2x+3y+ z
2) 2.9x-0.5y-3z-(2.9x+0.5y-2 z)=2.9x-0.5y-3z-2.9x-0.5y+2 z=-y- z
3) - n+ k-(- m-4n+5k)= - n+ k+ m+4n-5k= m+3 n-4 k= m+3 n-4 k

Деңгейлік тапсырма
А бөлімі
Жақшаны ашып жазыңдар.
Үлгі: 22+(3b-c-4)=22+3b-c-4
1) –x+(-y+3x-a)=-x-y+3x-a
2) a+(b-3)=a+b-3
Жақшаны ашып жазыңдар
Үлгі: 30-(b-2c+5)=30-b+2c-5
3) -4x-(-y+3x-b)=-4x+y-3x+b
4) a-(b+2)=a-b-2
B бөлімі
Жақшаны ашып, ықшамдаңдар:
4) 5a-(2a+3b)=5a-2a-3b=3a-3b
5) 3.5x-(8.3x-1)=3.5x-8.3x+1=-4.8x+1
6) (5a-2b)-(3b-5a)=5a-2b-3b+5a=10a-5b
7)
С бөлімі
Ұқсас мүшелерді біріктіріңдер.
8) x-(4x-11)+(9-2x)=x-4x+11+9-2x=20-5x
9) 2.1b-3.4a-(b-2.6a)=2.1b-3.4a-b+2.6a=1.1b-0.8a

Математикалық лото
Тапсырмалар карточкасы
1)
2)
3)
4) 0.7(9+5b)
Жауаптары:
1) 3) bc

2) 6,5x-1.3 4) 30ab

Деңгейлік тапсырма
А бөлімі
Жақшаны ашып жазыңдар.
Үлгі: 22+(3b-c-4)=22+3b-c-4
1) –x+(-y+3x-a) =
2) a+(b-3) =
Жақшаны ашып жазыңдар
Үлгі: 30-(b-2c+5)=30-b+2c-5
3) -4x-(-y+3x-b) =
4) a-(b+2) =
B бөлімі
Жақшаны ашып, ықшамдаңдар:
10) 5a-(2a+3b) =
11) 3.5x-(8.3x-1) =
12) (5a-2b)-(3b-5a) =
13)
С бөлімі
Ұқсас мүшелерді біріктіріңдер.
14) x-(4x-11)+(9-2x) =
15) 2.1b-3.4a-(b-2.6a) =

Қорытынды
1) + таңбасымен жақшаны қалай ашамыз?
2) – таңбасымен жақшаны қалай ашамыз?
3) Ұқсас мүшелерді қалай біріктіреміз?
Үйге тапсырма
№731 А №742 В №752 С
Бағалау