Қазақстан тарихы "Шығыстың қос шыңары" 9 сынып

Мақсаты Ұлы Отан соғысы жылдарындағы жағдай, жеңіске қосқан қазақстандықтардың үлесі жайлы және ұлы жеңістің тарихи маңызы туралы білім алуға көмектесу, шығыстың қос шыңары өмірімен таңыстыру.
Оқыту нәтижесі

Табыс критерийлері Ұлы Отан соғысы жылдарындағы жағдайды саралап талқылады, жеңіске қосқан қазақстандықтардың үлесі жайлы және ұлы жеңістің тарихи маңызың, шығыстың қос шыңарының өмірімен танысады.
 Тақырыпқа байланысты мәліметтерді талқылауға үйренеді.
 Негізгі мәселені түсінеді
 Тарихи дерек көздерімен жұмыс істеуді үйренеді.
 Алған білімдерін күнделікті өмірде қолдана біледі.
Қолданылатын әдіс тәсілдер Миға шабуыл, СТО, АКТ, топтық жұмыс, деңгейлік тапсырмалар, ролдк ойындар, бес саусақ.
Сілтемелер Қазақстан тарихынан 9-сынып оқулығы, Қазақстан тарихы христоматиясы, www.ustaz.kz kk.wikipedia.org дидактикалық материалдар, карта
Көрнекілігі және құрал жабдықтары Интерактивті тақта, сабаққа қажет материалдар (кеспеқағаз, маркерлер т.б)
Сабақ барысы
Кезеңдері Уақыты Мұғалімнің іс әрекеті Оқушының іс әрекеті Бағалау
Ұйымдастыру 2 минут  Оқушылар назарын сабақ барысына аудару.
 «Түстерді таңдау » топқа бөлу.
 Топтарға бөліну.
 Сабақ барысына назарларын аудару
Қолдау және мадақтау
Қызығушылықты ояту 5 минут Аудио үзінді тыңдау
Леветан дауысы ( Ұлы Отан соғысының басталуы)
Негізгі түрткі идея: «Мағынаны аш»
Үзінді бойынша сұрақтар қою
Сұрақтары:
1) Үзіндіні тыңдаған кезде қандай езім ұялады?
2) Бұл қандай басты оқиғаның бастамасы болды. • Топ ішінде берілген тапсырманы талқылау
• Алынған мәліметтерді өндеу.
• Сұрақтарға жауап беру.

Формативті бағалау, мадақтау, жұлдызша тарату.
Жаңа тақырып 3 минут

5 минут

20 минут Миға шабуыл. Жалпы тақырыпты шолу мақсатында сұрақтар қойылды. Мысалы:
1) Соғыс дегеніміз не?
2) Тарихтан қандай соғыстарды білесіндер?
3) Ұлы Отан соғысы жайлы не білесін?
4) Ұлы Отан соғысына қатысқан қандай батырларды білесін?
5) Өзіміздің өнірде қандай батыр аталарын мен апаларын бар?

Видео ролик «Ұлы Отан соғысы » көрсету. Талқылау

Қазақтың қос шыңары, мұғалімнің сөзі. (Мәншүк Маметова және Әлия Молдағұлова жайлы видео үзінді)
Топтық жұмыс. Әр топқа тақырыптар беріліп постер салу ұсынылады.
Топтар берілген тапсырмаларды орындай отырып өзара талқылайды қорытындылайды.
1 топ: «Әлия Молдағұлова»
2 топ: «Мәншұк Мәметова»
Соғыстан келген хат
• Белсенді түрде сабақ барысына атсалыса отырып берілген сұрақтарға нақты әрі жылдам жауап беру.

• Видеоны көріп отырып жұмыс дәптеріне көрсетілім бойынша жазбалар жазу. Басқа топтармен салыстыру.

 Берілген тапсырманы топ ішінде талқылай отырып постер құрастыру
 Дәлелдер мен дәйектер үлгісін келтіру
 Постерді топтар алдында қорғау қорау

 RAFT әдісі бойынша образға кіру және тұлға жайлы әңгімелеу.
 Жасалынған жұмыстарды бағалау.
Білім біліктерін бағалау.

Смайликтер арқылы белсенділерді анықтау.

Өзара бағалау
Формативтік бағалау
Ойды қорытындылау 7 минут 1. Сіз кімсіз ойыны
• Арнайы тапсырмалар беріліеді
• Орындау шарты түсіндіріледі.
Деңгейлік тапсыраларды орындау • Қорытынды пайымдауларын айту
• Берілген тапсырмалады орындайды
Өзара талдау салыстыру арқылы бағалау.
Смайликтер үлестіру.

Қорытынды 4 минут Бес бармақ әдісі
Бақыт ағашы екі жұлдыз, бір тілек. Сабақатан алған әсерлерін айту. Тілектерін білдіру. Өзара бағалау, топ басшысының бағлауы, формативті бағалау.
Үйге тапсырма 1 минут Шығыстың қос шынары өмірімен қызметін жеке зерттеу тақырыптары ретінде қарастыру
Рефлексия

Сабақ мәтіні мен тапсырмалары:
Мұғалімнің сөзі: Сәлеметсіздер ме құрметті жиналған қауым, ұстаздар мен оқушылар. Бүгінгі сабағымыз шығыстың қос шынары, қос батырымыз Әлия мен Мәншүкке арналады. Екінші дүниежүзілік соғыс адамзат тарихындағы ұлы оқиға. Оның қасиеті мен қасіреті жаныңды түршіктіреді. Әрі ерліктерге басыңды идіріп таңқалдырады. Елбасына кун туған кезеңдерде рух пен намыстың мықтылығы сыналған ұлы дүрбелен кезенді бастан өткерді. Енді кезекте ұлы аталарымыздың ерлік істерін дәріптеп өскелен ұрпаққа жеткізіп, рухына тағзым ету бүгінгі біздің басты парызымыз деуге де болады.
Сабағымызды бастамас бұрын келесі бейне үзіндіге назар аударайық. (Видео ролик Левитан дауысы)
Мағынаны таны сұрақтары:
1) Үзіндіні тыңдаған кезде қандай езім ұялады?
2) Бұл қандай басты оқиғаның бастамасы болды.
«Ой талқы» Миға шабуыл: жалпы тақырыпты шолу мақсатында сұрақтар қойылды.
6) Соғыс дегеніміз не?
7) Тарихтан қандай соғыстарды білесіндер?
8) Ұлы Отан соғысы жайлы не білесін?
9) Ұлы Отан соғысына қатысқан қандай батырларды білесін?
10) Өзіміздің өнірде қандай батыр аталарын мен апаларын бар?
Видео ролик «Ұлы Отан соғысы ерлік пен данқ ». Талқылау
Шығыстың қос шынары, мұғалімнің сөзі. Зұлмат соғыс! 1941, 1942, 1943, 1944, 1945 осы 5 жыл ішінде қаншама өмір қиылып, қанша отбасы өз тіректерінен айырылды. Осы сұм соғыста тек жігіттер ғана емес сонымен бірге жігіттермен қоса аруларымыз да соғысқа аттанған еді.
Аттары аңызға айналып, ерлік істері барша ұлтты таң қалдырып, есімдері тарих беттерінде алтын әріппен өрнектелген ерліктің мәңгі алауын жаққан қазақтың қос шынары Мәншүк Маметова мен Әлия Молдағұлованың жарқын өмірі және Ұлы Отан соғысындағы ерлік істерін ұрпаққа үлгі , өнеге.
Әлия Молдағұлова (1924-1944)
Әлия Модағұлова (шын есімі Ілия) Нұрмұхамедқызы (20.4.1924, Ақтөбе облысы Қобда ауданы Бұлақ ауылында туған, 15.5 1944, Псков облысында Новосокольники ауданында Казачиха деревнясында ерлікпен қаза болған.
Әлия Молдағұлова туралы видео ролик көрсету, талқылау.
МӘНШҮК МӘМЕТОВА
Мәншүк 1922 жылы Гурьев облысы Орда ауданында туылған. Азан шақырып қойған аты Мәнсия. Бес жасынан бастап оны әкесінің немере інісі Ахмет Мәметов және әйелі Әмина асырап алған. Үлкен қара көзі, пысықтығы, ширақтығы үшін олар баланы еркелетіп «Моншағылым» деп атады. Өзінен атын сұрағанда, бала «Мәншүк» деп жауап берген. Солай аты Мәншүк боп қала берді.
Мәншүк Маметова туралы видео ролик көрсету, талқылау
Топтық жұмыс. Әр топқа тақырыптар беріліп постер салу ұсынылады.
Топтар берілген тапсырмаларды орындай отырып өзара талқылайды қорытындылайды.
1 топ: «Әлия Молдағұлова»
2 топ: «Мәншұк Мәметова»
Соғыстан келген хат
1 топ: «Әлия Молдағұлованың Саппураға жазған хаты»
«Сәлем саған Отаным
Сәлеметсің бе, қымбатты сіңілім Сапура. Жиі-жиі хат жазамын деймін саған, бірақ жағдай мүмкіндік бермейді. Сенің жазған хатыңды алған соң бірнеше рет хат жаздым, оны алған, алмағаныңды білмеймін. Жақында менен ұзақ уақыт хат болмаса, таңданба, бұрынғы адреске жаза бер, себебін кейін хабарлармын. Көкеме, жеңешеме және басқа да туыстарға менен көп-көп сәлем айтып хат жазарсың. Егер көре қалсаң, мен үшін балалардың бетінен сүй. Өз денсаулығың, өмірің жайлы жиі хат жаз, көп жаз. Бетіңнен сүйдім Әлия».
2 топ: «Мәншұк Мәметованың анасына жазған хаты»
«Қымбатты мама».
Көптен күткен хат пен посылканы тура алғы шепке жүргелі тұрған сәтте алдым. Бұл 1943 жылдың 10-шы қыркүйегі еді. Өзіме бір-ақ алма тисе де, мен қатты қуандым. Кішкене сыйлықты мен сияқты күткен жауынгерлер мен командирлер талап кетті. Үлкен рахмет. Жолымыз сәтті болды. Ал қазір, алғы шепте пулеметіммен фашистерді мықтап аңдудамын. Түнде мүлдем дерлік ұйықтамаймыз, ал күндіз тынығамыз. Міне, қалт еткен сәтті пайдаланып, сізге жауап жазып отырмын.
Қымбатты әпкетай! Бүгін күндіз сәл тынығайын деп жатыр едім, бірден ұйықтап кетіппін. Сізді түсімде көрдім. Жалпы қазіргі өміріміз көңілді: фашистермен қару тілімен келіссөз жүргізіп жатырмыз.Жеңіспен оралған соң, айтатын нәрсе көп-ақ. Қолыңды қатты қысып, құшып сүйемін. Қызыңыз Мәншүк. Менің майдангер жолдастарым сәлем айтып жатыр.
RAFT әдісі бойынша образға кіру және тұлға жайлы әңгімелеу.
Ойды қорытындылау
Сіз кімсіз ойыны
Сіз кімсіз?
Сіз — Жамбыл облысы Жуалы ауданының Көлбастау ауылында дүниеге келдіңіз. Сіз 1930-1956 жылда әскер сапында болдыңыз. Ал соңғы кезде Алматы маңында жасақталған 316 атқыштар дивиязиясының командирі болдыңыз. Москва үшін шайқастыңыз, 207 рет ұрысқа кірдіңіз. Сіздің қанатты сөздеріңіз өте көп. Сонымен қатар Мәскеудегі әскери академиясын тұңғыш бітірген қазақсыз. (Б. Момышұлы)
Сіз кімсіз?
Сіз өртке оранған өз ұшағыңызды жау танкілерінің шоғырына құлаттыңыз. Кеңес Одағының Батырысыз, Қарағандылықсыз. (Нүркен Әбдіров)
Сіз кімсіз?
Сіз Шымкенттегі әскери авиация әуе училищесінің түлегісіз, ұшқышсыз, Кеңес Одағының батырысыз. (Иван Кожедуб)
Сіз кімсіз?
Сізге Алматы жастары 1943 жылы желтоқсанда өз ақшаларына жаңа ұшақ жасатып табыс етті. Сіз соғыста әуе шайқасында жаудың 37 самолетін жойдыңыз, атып түсірдіңіз. (Луганский)
Сіз кімсіз?
Сіз қолыңызға гранат алып, танк астына түстіңіз, ерлік жасадыңыз, Кеңес Одағының батырысыз. (Әбу Досмұхаметов)
Сіз кімсіз?
«Майданға жіберетін ағам да, апам да жоқ, сондықтан менің өзімді жіберуіңізді өтінемін» (Мәншүк Мәметова)
Сіз кімсіз?
Сіз Сталинград түбінде шайқастыңыз, жау дзотын өз кеудеңізбен жауып А. Матросовтың ерлігін қайталадыңыз. (Сұлтан Баймағанбетов)
Сіз кімсіз?
Қорытынды
Бес бармақ әдісі

Сабақтан алаған бес түйін, бір қорытынды.
Бақыт ағашы. Екі жұлдыз, бір тілек. Сабақатан алған әсерлерін айту. Тілектерін білдіру.
Үйге тапсырма
Шығыстың қос шынары өмірімен қызметін жеке зерттеу тақырыптары ретінде қарастыру